Historia Pałacu

Rodowód Pałacu Żelechów sięga XVIII wieku.

W 1762 r. rozpoczęto budowę pałacu. Właścicielem był wtedy książę Jerzy Ignacy Lubomirski, chorąży wielki koronny.

W 1792 r. dobra żelechowskie przejął Ignacy Wyssogota Zakrzewski, pierwszy prezydent Warszawy, poseł na Sejm Czteroletni, współtwórca Konstytucji 3 Maja i współorganizator powstania kościuszkowskiego. Od 1827 r. właścicielami pałacu stali się Karolina i Jan Ordęga. W 1838 r. Jan Ordęga dokonał częściowej przebudowy pałacu i bogato ozdobił jego wnętrze, wokół niego urządził wspaniały park w angielskim stylu z pięknie wkomponowanymi sadzawkami i przylegającym do parku sadem owocowym. Jan Ordęga - członek masonerii, zakładając park przy pałacu zadbał, aby poszczególne jego części układały się w figury kabały. W latach 1845-1853 częstym gościem rodziny Ordęgów był Romuald Traugutt, stacjonujący w tutejszym batalionie saperów. W 1852 r. w żelechowskim pałacu odbyło się wesele Romualda Traugutta i Anny Pikiel.

Po Ordęgach odziedziczyli pałac Szustrowie, którzy byli jego właścicielami do końca II wojny światowej. W 1944 r. budynek zajęły wojska radzieckie, które znacznie go zdemolowały i ograbiły. Po wojnie pałac został odrestaurowany i przekazany Zespołowi Szkół Zawodowych. W 1960 r. zespół pałacowo-parkowy wpisano do rejestru zabytków (nr rej. A-53/266). W 2006 r. pałac ponownie znalazł się w rękach prywatnych.

Pałac reprezentuje styl klasycystyczny. Jest murowany z cegły, tynkowany i parterowy, wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, zwrócony frontem na zachód. Posiada piętrową część środkową poprzedzoną od frontu czterokolumnowym toskańskim portykiem z tarasem, a od tyłu wysuniętą ryzalitem o silnie zaokrąglonych narożach. Przed portykiem znajdują się schody, po bokach podjazdy. Dach jest czterospadowy, nad pięterkiem dwuspadowy. W pałacu zachowała się klasycystyczna dekoracja sztukatorska - sufit zdobi fryz z motywami sfinksów i waz, zaś drzwi i okna upiększają stiukowe fryzy o motywach roślinnych oraz profilowane i ornamentowane gzymsy. Otwory okienne posiadają rytmiczny układ.

Oficynę wzniesiono w drugiej połowie XVIII w. i przekształcono w pierwszej połowie XIX w. Ma ona tak jak i pałac formę klasycystyczną. Jest usytuowana prostopadle do pałacu, przy jego południowej elewacji. Zbudowana jest na planie wydłużonego prostokąta o zaokrąglonych narożach. Elewacje rozczłonkowane są uproszczonymi pilastrami i ożywione podziałem ramowym. W części pomieszczeń występują sklepienia kolebkowe z lunetami. Dach jest czterospadowy, kryty blachą.

Park pałacowy został założony w drugiej połowie XVIII w. zajmuje powierzchnię ponad 8 hektarów, sporą część stanowią dwa bogato zarybione stawy. Kompozycja parku nawiązuje do stylu angielskiego. Od bramy wjazdowej w kierunku głównego wejścia pałacu prowadzi szeroka aleja obsadzona lipami, przechodząca przed budynkiem w kolisty gazon.

W drzewostanie dominują gatunki rodzime - graby, klony i lipy. Wśród drzew obcych szczególnie duży udział mają dwa gatunki - robinia akacjowa i kasztanowiec biały. Najstarsze drzewa w parku pochodzą z drugiej połowy XVIII w. Dwie lipy drobnolistne i jeden platan klonolistny uznane są za pomnik przyrody. Z krzewów na szczególną uwagę zasługuje liliak pospolity oraz śnieguliczka biała. Wśród ptaków dominują gawrony, ale można także zobaczyć bądź usłyszeć puszczyka, kosa, dzięcioła dużego, płomykówkę, świstunkę leśną, kwiczoła, gołębia grzywacza, muchołówkę szarą, ziębę, wilgę, sikorkę modrą i bogatkę, trznadla oraz srokę. Po parku grasują także wiewiórki, jeże, ryjówki, krety, kuny leśne i nietoperze. Spośród płazów spotkać można przede wszystkim kumaka nizinnego, żaby wodne i trawne, rzekotkę drzewną, traszkę grzebieniastą.